Từ ngày 1/7/2025, chính quyền cấp xã trên cả nước sẽ chính thức được trao thêm nhiều quyền hạn quan trọng trong lĩnh vực quản lý xây dựng và nhà ở xã hội, theo Nghị định 140/2024/NĐ-CP ban hành ngày 12/6/2024.
Quy định này đánh dấu bước chuyển mình trong việc phân cấp nhiệm vụ giữa UBND cấp tỉnh và cấp xã, nhằm tăng cường hiệu quả quản lý và cải cách hành chính. Dưới đây là thông tin chi tiết về những thay đổi này và ý nghĩa đối với người dân.
Phân cấp quyền hạn cho chính quyền cấp xã
Theo Nghị định 140, chính quyền cấp xã sẽ đảm nhận các nhiệm vụ sau từ ngày 1/7/2025:
Nội Dung Đề Xuất
Cấp phép xây dựng: UBND cấp xã sẽ có thẩm quyền cấp giấy phép xây dựng và chấp thuận địa điểm xây dựng đối với một số loại công trình theo quy định pháp luật. Điều này áp dụng cho các công trình xây dựng thuộc phạm vi quản lý của cấp xã.
Kiểm tra quy hoạch: Chính quyền cấp xã chịu trách nhiệm tiếp nhận, kiểm tra hồ sơ và xác minh thông tin quy hoạch theo đúng quy định của pháp luật.
Tiếp nhận và xử lý hồ sơ nhà ở xã hội, UBND cấp xã sẽ:
- Tiếp nhận, kiểm tra hồ sơ đăng ký mua, thuê hoặc thuê mua nhà ở xã hội.
- Xác nhận điều kiện thu nhập, tình trạng nhà ở của người đăng ký.
- Phối hợp xác nhận thông tin ghi trong sổ đỏ.
- Công khai thông tin về các dự án nhà ở xã hội trên địa bàn.
- Giám sát và tổ chức cưỡng chế thu hồi nhà ở xã hội trong trường hợp cần thiết.
Quản lý nguồn vốn vay ưu đãi: Hội đồng nhân dân (HĐND) cấp xã có quyền quyết định nguồn vốn vay ưu đãi để phát triển nhà ở xã hội từ các nguồn như ngân sách địa phương, Quỹ phát triển nhà ở hoặc các nguồn hợp pháp khác.
Bối cảnh và ý nghĩa của việc phân quyền
Bối cảnh thực hiện
Việc phân quyền này được triển khai sau khi Quốc hội quyết định điều chỉnh địa giới hành chính, giảm số tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương xuống còn 34 tỉnh, thành phố trên cả nước. Quy định mới nhằm phân bổ hợp lý nhiệm vụ giữa các cấp chính quyền, đảm bảo tính hiệu quả và phù hợp với thực tiễn.
Trước đây, chính quyền cấp xã đã được giao một số nhiệm vụ như cấp phép xây dựng cho các công trình nhỏ hoặc quản lý nhà ở trên địa bàn. Tuy nhiên, việc mở rộng quyền hạn lần này giúp cấp xã chủ động hơn trong việc xử lý các vấn đề liên quan đến xây dựng và nhà ở xã hội.
Ý nghĩa đối với người dân
Tiết kiệm thời gian và chi phí: Người dân không cần di chuyển xa đến các cơ quan cấp tỉnh để xin cấp phép xây dựng hay xác nhận hồ sơ nhà ở xã hội. Các thủ tục được thực hiện ngay tại địa phương, giúp giảm thiểu chi phí đi lại và thời gian chờ đợi.
Tăng tính minh bạch và giám sát: Chính quyền cấp xã công khai thông tin về các dự án nhà ở xã hội, giúp người dân dễ dàng tiếp cận và giám sát quá trình thực hiện.
Thúc đẩy cải cách hành chính: Việc phân quyền yêu cầu chính quyền cấp xã nâng cao năng lực, cải thiện quy trình xử lý hồ sơ, từ đó góp phần hiện đại hóa quản lý hành chính.
Chính sách đặc thù thúc đẩy nhà ở xã hội
Theo Nghị quyết thí điểm một số chính sách đặc thù về phát triển nhà ở xã hội, các tỉnh, thành phố được khuyến khích xây dựng tiêu chí xét duyệt phù hợp với thực tiễn địa phương. Điều này đảm bảo rằng các đối tượng thụ hưởng nhà ở xã hội (người thu nhập thấp, công nhân, người có công, v.v.) được tiếp cận chính sách một cách công bằng và hiệu quả.
Chính quyền cấp xã sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc xác nhận điều kiện của người đăng ký, từ đó đảm bảo tính chính xác và minh bạch trong quá trình xét duyệt.
Tác động và triển vọng
Việc trao thêm quyền hạn cho chính quyền cấp xã không chỉ giúp giảm tải cho các cơ quan cấp tỉnh mà còn tăng cường tính chủ động của địa phương trong quản lý. Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh nhu cầu về nhà ở xã hội và quản lý quy hoạch đô thị ngày càng gia tăng.
Dự kiến, quy định mới sẽ:
Rút ngắn thời gian xử lý thủ tục hành chính: Các quy trình như cấp phép xây dựng, xác nhận hồ sơ nhà ở xã hội sẽ được xử lý nhanh chóng hơn.
Tăng cường trách nhiệm của cấp xã: Chính quyền cấp xã cần nâng cao năng lực chuyên môn, cải thiện hạ tầng kỹ thuật và quy trình làm việc để đáp ứng yêu cầu mới.
Thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội: Với nguồn vốn vay ưu đãi và sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp, các dự án nhà ở xã hội sẽ được triển khai hiệu quả hơn, đáp ứng nhu cầu của người dân.
Kết luận
Từ ngày 1/7/2025, chính quyền cấp xã sẽ đảm nhận vai trò quan trọng trong việc cấp phép xây dựng, kiểm tra quy hoạch và tiếp nhận hồ sơ nhà ở xã hội. Quy định này không chỉ giúp người dân tiết kiệm thời gian, chi phí mà còn góp phần nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước và thúc đẩy cải cách hành chính. Để tận dụng tối đa lợi ích từ chính sách mới, người dân cần cập nhật thông tin từ UBND cấp xã và các cơ quan liên quan để nắm rõ quy trình và điều kiện áp dụng.
