Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã ban hành kết luận ngày 25/7/2025, yêu cầu Đảng ủy Chính phủ phối hợp với các bộ ngành liên quan, đặc biệt là Bộ Tài chính, nghiên cứu và tham mưu thể chế hóa Nghị quyết của Quốc hội về việc thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù nhằm thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội (NƠXH).
Mục tiêu chính là mở rộng diện được mua, thuê mua NƠXH, tháo gỡ các vướng mắc thực tiễn và đảm bảo tính khả thi trong triển khai chính sách.
Bài viết này sẽ phân tích chi tiết nội dung kết luận, bổ sung thông tin mới từ các nguồn uy tín và cung cấp cái nhìn toàn diện về định hướng phát triển NƠXH tại Việt Nam.
Nội Dung Đề Xuất
Bối cảnh và yêu cầu của Bộ Chính Trị
Theo kết luận ngày 25/7/2025, Bộ Chính trị giao Đảng ủy Chính phủ chỉ đạo Bộ Tài chính và các bộ ngành liên quan nghiên cứu, xây dựng các quy định cụ thể nhằm thể chế hóa Nghị quyết của Quốc hội được thông qua vào tháng 5/2025.
Nghị quyết này cho phép các tỉnh, thành phố xây dựng tiêu chí phù hợp với thực tiễn địa phương để xét duyệt đối tượng được mua, thuê mua NƠXH. Điều này nhằm giải quyết các bất cập hiện nay, đặc biệt là tình trạng nhiều người lao động làm việc tại đô thị hoặc khu công nghiệp nhưng không đủ điều kiện mua NƠXH do đã sở hữu nhà ở tại nông thôn trong cùng tỉnh.
Bộ Chính trị nhấn mạnh việc cần thiết mở rộng diện thụ hưởng NƠXH, đảm bảo chính sách hỗ trợ nhà ở đến đúng đối tượng, đồng thời yêu cầu công khai, minh bạch các thủ tục hành chính để người dân và doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận. Mục tiêu cụ thể là trong năm 2025, các vướng mắc pháp lý và điểm nghẽn trong triển khai NƠXH sẽ được cơ bản tháo gỡ.
Đối tượng được mua, thuê mua Nhà Ở Xã Hội
Theo quy định hiện hành và các điều chỉnh mới từ Nghị quyết Quốc hội tháng 5/2025, các đối tượng được mua, thuê mua NƠXH bao gồm:
- Người có công với cách mạng, thân nhân liệt sĩ: Đây là nhóm đối tượng ưu tiên hàng đầu, được hưởng các chính sách hỗ trợ đặc biệt từ Nhà nước.
- Hộ nghèo, cận nghèo: Bao gồm cả hộ nghèo, cận nghèo ở khu vực nông thôn và đô thị.
- Hộ gia đình ở nông thôn bị ảnh hưởng bởi thiên tai: Nhóm này được ưu tiên để đảm bảo ổn định chỗ ở sau các sự kiện thiên nhiên bất lợi.
- Người thu nhập thấp: Đặc biệt là lao động làm việc trong và ngoài khu công nghiệp, những người chưa có nhà ở hoặc có nhà nhưng ở xa nơi làm việc.
- Cán bộ, công chức, viên chức: Bao gồm sĩ quan, hạ sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, công an, người làm công tác cơ yếu, và những người đã trả lại nhà công vụ.
- Học sinh, sinh viên: Nhóm này được ưu tiên để hỗ trợ chỗ ở trong thời gian học tập.
- Người bị thu hồi đất: Những người phải giải tỏa, phá dỡ nhà do các dự án thu hồi đất.
- Doanh nghiệp, hợp tác xã trong khu công nghiệp: Các tổ chức này cũng được xem xét để mua hoặc thuê NƠXH phục vụ nhu cầu của người lao động.
Đặc biệt, các địa phương được phép tự xây dựng tiêu chí xét duyệt cụ thể, linh hoạt hơn so với quy định trước đây. Ví dụ, một người lao động tại khu công nghiệp ở TP.HCM nhưng có nhà ở quê tại Đồng Nai sẽ không bị loại khỏi danh sách thụ hưởng nếu đáp ứng các tiêu chí do UBND TP.HCM ban hành.
Điều này giúp giải quyết vấn đề bất cập khi nhiều người lao động không đủ điều kiện mua NƠXH do các quy định cứng nhắc về sở hữu nhà ở trong cùng tỉnh.
Nhiệm vụ cụ thể của các bộ ngành
Bộ Tài Chính
Bộ Tài chính được giao nhiệm vụ chính trong việc hướng dẫn sử dụng kinh phí và bố trí ngân sách cho các chương trình NƠXH. Cụ thể:
- Hướng dẫn tài chính, kế toán: Ban hành ngay các hướng dẫn về quy trình giao, phân bổ ngân sách cho các xã, phường.
- Quản lý tài sản công: Đánh giá và báo cáo tình hình bàn giao, quản lý tài sản công và trụ sở chính quyền các cấp.
- Hỗ trợ trụ sở làm việc: Đảm bảo bố trí kinh phí và cơ sở vật chất phù hợp cho các cơ quan địa phương.
Bộ Xây Dựng, Nông Nghiệp Và Phát Triển Nông Thôn, Tài Nguyên Và Môi Trường
Hai bộ này được giao nhiệm vụ phối hợp điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất và quy hoạch sau sắp xếp hành chính. Các nhiệm vụ cụ thể bao gồm:
- Ban hành hướng dẫn quy hoạch: Đảm bảo quy hoạch sử dụng đất phù hợp với nhu cầu phát triển NƠXH, đặc biệt tại các khu đô thị và khu công nghiệp.
- Đánh giá phân cấp quản lý đất đai: Xem xét việc phân cấp từ cấp tỉnh xuống cấp xã, đảm bảo tính khả thi và nguồn lực thực hiện.
- Hỗ trợ thủ tục hành chính: Đơn giản hóa quy trình cấp giấy phép xây dựng, đặc biệt cho các dự án NƠXH.
Bộ Nội Vụ
Bộ Nội vụ phối hợp với các địa phương để:
- Rà soát đội ngũ cán bộ: Đặc biệt là cán bộ làm công tác dân tộc, tôn giáo, đảm bảo đúng vị trí việc làm, năng lực và sở trường.
- Thành lập đơn vị sự nghiệp: Hướng dẫn thành lập các đơn vị sự nghiệp thuộc UBND cấp xã, tập trung vào cung cấp dịch vụ công cơ bản như y tế, giáo dục.
Bộ Giáo Dục Và Đào Tạo
Bộ Giáo dục và Đào tạo chịu trách nhiệm hướng dẫn về:
- Quản lý nhân sự giáo dục: Thẩm quyền quản lý nhà giáo, viên chức, và nhân sự trong các cơ sở giáo dục.
- Cơ cấu vị trí việc làm: Xây dựng định mức số lượng người làm việc theo chức danh nghề nghiệp, đảm bảo hiệu quả quản lý.
Các Bộ khác
Sáu bộ gồm Nội vụ, Tài chính, Xây dựng, Công Thương, Y tế, Nông nghiệp và Môi trường phối hợp để:
- Hoàn thiện thủ tục hành chính: Đơn giản hóa quy trình cấp phép xây dựng, kinh doanh rượu bia, thuốc lá, hành nghề y dược, và các chính sách hỗ trợ người có công.
- Công khai thủ tục: Đảm bảo người dân và doanh nghiệp tiếp cận đầy đủ thông tin về thủ tục hành chính, tạo điều kiện thuận lợi trong năm 2025.
Tầm quan trọng của Nhà Ở Xã Hội và thực tiễn tại Việt Nam
NƠXH là một trong những chính sách trọng tâm của Nhà nước nhằm đảm bảo an sinh xã hội, đặc biệt trong bối cảnh đô thị hóa nhanh chóng và nhu cầu nhà ở tăng cao tại các thành phố lớn như Hà Nội, TP.HCM, và Đà Nẵng.
Theo báo cáo của Bộ Xây dựng năm 2024, cả nước hiện có khoảng 1,2 triệu người lao động tại các khu công nghiệp nhưng chưa có nhà ở ổn định, trong khi nguồn cung NƠXH chỉ đáp ứng được khoảng 30% nhu cầu.
Các vấn đề chính cản trở phát triển NƠXH bao gồm:
- Thiếu quỹ đất: Nhiều địa phương gặp khó khăn trong việc bố trí quỹ đất sạch cho các dự án NƠXH.
- Thủ tục hành chính phức tạp: Quy trình xét duyệt đối tượng và cấp phép xây dựng còn nhiều bất cập.
- Nguồn vốn hạn chế: Các gói tín dụng ưu đãi cho NƠXH, như gói 120.000 tỷ đồng được Chính phủ phê duyệt năm 2023, chưa được triển khai hiệu quả do lãi suất và điều kiện vay còn chưa hấp dẫn.
Để giải quyết, Nghị quyết Quốc hội tháng 5/2025 và kết luận của Bộ Chính trị ngày 25/7/2025 nhấn mạnh việc linh hoạt hóa tiêu chí, đơn giản hóa thủ tục và tăng cường phân cấp quản lý.
Các địa phương như TP.HCM đã bắt đầu thí điểm xây dựng các khu NƠXH gần khu công nghiệp, với giá bán từ 15-20 triệu đồng/m², thấp hơn đáng kể so với giá thị trường (30-50 triệu đồng/m²).
Dự báo và định hướng tương lai
Trong năm 2025, với sự chỉ đạo quyết liệt từ Bộ Chính trị và các bộ ngành, dự kiến các chính sách về NƠXH sẽ được triển khai đồng bộ hơn. Một số định hướng quan trọng bao gồm:
- Tăng nguồn cung NƠXH: Mục tiêu đến năm 2030, cả nước sẽ hoàn thành khoảng 1 triệu căn NƠXH, theo Đề án phát triển NƠXH giai đoạn 2021-2030.
- Đẩy mạnh phân cấp: Các địa phương sẽ có quyền tự chủ hơn trong việc xây dựng tiêu chí và phân bổ quỹ đất.
- Huy động vốn tư nhân: Khuyến khích doanh nghiệp tư nhân tham gia đầu tư NƠXH thông qua các ưu đãi về thuế và đất đai.
- Ứng dụng công nghệ: Sử dụng nền tảng số để công khai thủ tục, minh bạch hóa quy trình xét duyệt và quản lý NƠXH.
Kết luận
Việc thể chế hóa Nghị quyết Quốc hội về phát triển NƠXH là bước đi quan trọng để đảm bảo an sinh xã hội và hỗ trợ người lao động, người thu nhập thấp có cơ hội tiếp cận nhà ở giá rẻ. Với sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ ngành và địa phương, cùng với các chính sách linh hoạt, minh bạch, Việt Nam kỳ vọng sẽ đạt được những bước tiến lớn trong lĩnh vực này trong năm 2025 và các năm tiếp theo. Người dân và doanh nghiệp cần theo dõi sát các hướng dẫn từ Bộ Xây dựng, Bộ Tài chính và UBND các tỉnh, thành để nắm bắt cơ hội tiếp cận NƠXH.
Nguồn tham khảo:
- Thông tin từ Cổng Thông tin Chính phủ (gov.vn)
- Báo cáo Bộ Xây dựng về tình hình triển khai NƠXH năm 2024
- Các bài viết trên báo Thanh Niên, VietnamNet về chính sách NƠXH tại Việt Nam
