Để hỗ trợ những người dân bị ảnh hưởng, dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) đã đưa ra quy định mới, cho phép người bị thu hồi đất mua nhà ở xã hội mà không cần xét duyệt thu nhập.
Điều này được xem là bước tiến quan trọng, giúp giảm gánh nặng tài chính và ổn định cuộc sống cho hàng ngàn hộ gia đình. Bài viết dưới đây sẽ phân tích chi tiết quy định này, điều kiện áp dụng, lợi ích và các lưu ý liên quan.
Quy định mới về ưu tiên mua Nhà Ở Xã Hội cho người bị thu hồi đất
Theo dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) đang được Bộ Xây dựng trình bày tại Quốc hội, người dân bị thu hồi đất sẽ được ưu tiên tiếp cận nhà ở xã hội (NOXH) mà không phải trải qua quy trình xét duyệt thu nhập phức tạp như các đối tượng khác. Cụ thể:
Nội Dung Đề Xuất
Đối tượng áp dụng: Bao gồm cá nhân, hộ gia đình bị thu hồi đất nông nghiệp hoặc đất ở theo quy định của pháp luật về đất đai. Điều này áp dụng cho các trường hợp thu hồi để thực hiện dự án đầu tư công, dự án phát triển kinh tế – xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng.
Không cần xét thu nhập: Khác với quy định hiện hành (Luật Nhà ở 2014), nơi người mua NOXH phải chứng minh thu nhập dưới mức quy định (thường dưới 11 triệu đồng/tháng tại đô thị loại 1), dự thảo mới loại bỏ điều kiện này đối với nhóm đối tượng bị thu hồi đất. Điều này giúp đơn giản hóa thủ tục, giảm thời gian chờ đợi từ hàng tháng xuống chỉ còn vài tuần.
Ưu tiên phân bổ: Các chủ đầu tư dự án NOXH phải dành ít nhất 20% quỹ nhà cho đối tượng này. Nếu nhu cầu vượt quá, sẽ có cơ chế phân bổ theo thứ tự ưu tiên dựa trên diện tích đất bị thu hồi và mức độ ảnh hưởng đến sinh kế.
Quy định này được kỳ vọng sẽ hỗ trợ khoảng 500.000 hộ dân bị ảnh hưởng bởi các dự án lớn như cao tốc Bắc – Nam, sân bay Long Thành hay các khu đô thị mới tại TP.HCM và Hà Nội.
Lợi ích cụ thể cho người dân bị thu hồi đất
Việc miễn xét thu nhập không chỉ là “cứu cánh” tài chính mà còn mang lại nhiều lợi ích thiết thực:
Giá cả phải chăng: Nhà ở xã hội có giá bán chỉ bằng 50-70% giá thị trường, với mức vay ưu đãi từ Ngân hàng Chính sách xã hội lên đến 70% giá trị nhà, lãi suất thấp (khoảng 4-5%/năm).
Ổn định cuộc sống: Người dân không còn lo lắng về chỗ ở tạm thời sau khi bị thu hồi đất, giúp duy trì công việc và giáo dục cho con cái.
Tích hợp dịch vụ: Các dự án NOXH thường đi kèm hạ tầng đồng bộ như trường học, bệnh viện, siêu thị, giúp cư dân nhanh chóng hòa nhập cộng đồng mới.
Theo ông Nguyễn Văn Sinh, Thứ trưởng Bộ Xây dựng, “Quy định này nhằm thực hiện nguyên tắc công bằng xã hội, đảm bảo không ai bị bỏ lại phía sau trong quá trình phát triển”.
Điều kiện và thủ tục mua Nhà Ở Xã Hội theo dự thảo mới
Mặc dù được miễn xét thu nhập, người bị thu hồi đất vẫn cần đáp ứng một số điều kiện cơ bản để đảm bảo tính khả thi:
Điều kiện chính
Chưa có nhà ở: Đối tượng phải chứng minh chưa sở hữu nhà ở hoặc diện tích nhà ở bình quân đầu người dưới 10m² tại đô thị.
Thu hồi đất hợp pháp: Phải có quyết định thu hồi đất từ cơ quan nhà nước có thẩm quyền, kèm theo phương án bồi thường rõ ràng.
Công dân Việt Nam: Áp dụng cho cá nhân từ 18 tuổi trở lên, hoặc hộ gia đình.
Thủ tục áp dụng
- Nộp hồ sơ: Tại Sở Xây dựng địa phương hoặc chủ đầu tư dự án NOXH, kèm quyết định thu hồi đất và giấy tờ cá nhân.
- Xét duyệt sơ bộ: Chỉ kiểm tra điều kiện cơ bản (không thu nhập), thời gian không quá 15 ngày.
- Ký hợp đồng: Chọn căn hộ phù hợp và ký hợp đồng mua bán, hỗ trợ vay vốn ngay lập tức.
- Nhận nhà: Sau khi hoàn tất thanh toán, nhận bàn giao trong vòng 3-6 tháng.
Dự thảo cũng quy định xử phạt nghiêm đối với hành vi gian lận, như khai khống diện tích đất thu hồi, với mức phạt lên đến 500 triệu đồng.
Thách thức và giải pháp trong khi triển khai
Mặc dù mang tính nhân văn cao, quy định mới vẫn đối mặt với một số thách thức:
- Nguồn cung hạn chế: Hiện nay, quỹ NOXH chỉ đáp ứng 20% nhu cầu, dẫn đến tình trạng “hết hàng” nhanh chóng.
- Vị trí dự án: Nhiều dự án NOXH nằm ở ngoại ô, xa trung tâm, gây bất tiện di chuyển.
Để khắc phục, Chính phủ đề xuất:
- Tăng tốc độ xây dựng NOXH lên 1 triệu căn/năm đến 2030.
- Ưu tiên vị trí gần khu vực thu hồi đất để giảm chi phí di dời.
- Tích hợp công nghệ số vào thủ tục, như ứng dụng “Nhà ở xã hội trực tuyến” để đăng ký nhanh chóng.
Kết luận
Việc người bị thu hồi đất được mua nhà ở xã hội không cần xét thu nhập là minh chứng cho sự quan tâm của Nhà nước đối với quyền lợi người dân trong bối cảnh phát triển kinh tế.
Dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) dự kiến được thông qua tại kỳ họp Quốc hội cuối năm 2024, hứa hẹn mang lại thay đổi lớn cho hàng triệu gia đình. Nếu bạn đang trong tình huống bị thu hồi đất, hãy theo dõi cập nhật từ Sở Xây dựng địa phương để chuẩn bị hồ sơ kịp thời.
Nguồn tham khảo: Dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) – Bộ Xây dựng. Để biết thêm chi tiết, vui lòng liên hệ hotline Bộ Xây dựng: 024-3868-2121.
(Bài viết được cập nhật ngày 04/11/2024, dựa trên thông tin chính thức từ VOV.vn. Nội dung chỉ mang tính tham khảo, không thay thế tư vấn pháp lý.)
