Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đã chỉ đạo Bộ Xây dựng phối hợp chặt chẽ với Ngân hàng Nhà nước cùng các cơ quan liên quan để nhanh chóng nghiên cứu và xây dựng kế hoạch triển khai gói tín dụng ưu đãi mới với tổng trị giá 30.000 tỉ đồng. Gói tín dụng này được thiết kế nhằm hỗ trợ người dân trong việc vay vốn để mua hoặc thuê mua nhà ở xã hội, mở ra cơ hội tiếp cận nhà ở giá rẻ cho các đối tượng thu nhập thấp.

Theo chỉ đạo từ Chính phủ, nguồn vốn của gói vay ưu đãi này sẽ được trích từ ngân sách nhà nước và phân phối thông qua Ngân hàng Chính sách Xã hội. Điểm nổi bật của chương trình không chỉ nằm ở việc hỗ trợ mua và thuê mua nhà ở xã hội mà còn mở rộng sang việc cho phép các hộ gia đình vay vốn để xây dựng, cải tạo hoặc sửa chữa nhà ở. Điều này cho thấy sự linh hoạt trong chính sách, đáp ứng nhu cầu đa dạng của người dân, đặc biệt là trong bối cảnh thị trường nhà ở xã hội đang gặp nhiều khó khăn.

Gói tín dụng mới được xem là một tín hiệu tích cực, mang lại hy vọng về nguồn vốn ổn định để thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội trên toàn quốc. Đặc biệt, động thái này diễn ra trong bối cảnh chương trình tín dụng ưu đãi 120.000 tỉ đồng (hiện đã được nâng lên 145.000 tỉ đồng) đang gặp trở ngại lớn về hiệu quả giải ngân, khiến Chính phủ cần một giải pháp thay thế hiệu quả hơn.

Thực trạng chương trình tín dụng ưu đãi 120.000 tỉ đồng

Chương trình tín dụng ưu đãi 120.000 tỉ đồng, nay đã tăng lên 145.000 tỉ đồng, được triển khai với sự tham gia góp vốn của bốn ngân hàng thương mại nhà nước và hai ngân hàng thương mại cổ phần. Mục tiêu của chương trình là cung cấp nguồn vốn vay ưu đãi để phát triển các dự án nhà ở xã hội cũng như hỗ trợ người mua nhà. Tuy nhiên, đến nay, hiệu quả giải ngân của chương trình này vẫn rất hạn chế.

Theo báo cáo của Bộ Xây dựng gửi Thủ tướng trước Hội nghị tháo gỡ khó khăn, vướng mắc và thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội diễn ra vào chiều ngày 6-3, tính đến cuối tháng 2-2025, đã có 37 Ủy ban Nhân dân các tỉnh, thành phố gửi văn bản hoặc công bố danh mục 90 dự án nhà ở xã hội tham gia vay vốn từ chương trình này trên cổng thông tin điện tử địa phương. Dù vậy, tổng số vốn giải ngân thực tế chỉ đạt khoảng 2.845 tỉ đồng. Trong đó, khoảng 2.580 tỉ đồng được phân bổ cho các chủ đầu tư của 20 dự án nhà ở xã hội, còn lại khoảng 265 tỉ đồng dành cho người mua nhà. Con số này cho thấy mức giải ngân chỉ chiếm một phần rất nhỏ so với tổng quy mô chương trình, phản ánh những bất cập lớn trong quá trình triển khai.

Nguyên nhân gây khó khăn trong giải ngân gói 120.000 tỉ đồng

Các chuyên gia đã chỉ ra một số nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng giải ngân “nhỏ giọt” của chương trình tín dụng ưu đãi 120.000 tỉ đồng. Trước hết, nguồn vốn của chương trình được huy động từ thị trường thương mại trong dân, thay vì ngân sách nhà nước. Điều này khiến lãi suất vay khó có thể giảm sâu, không đủ sức cạnh tranh để thu hút người vay. Hơn nữa, lãi suất của chương trình không ổn định mà được điều chỉnh theo chu kỳ sáu tháng một lần, tạo ra tâm lý e ngại cho những người có nhu cầu mua nhà khi phải đối mặt với rủi ro biến động tài chính.

Bên cạnh đó, một nguyên nhân quan trọng khác là nguồn cung nhà ở xã hội trên thị trường hiện nay quá khan hiếm. Sự thiếu hụt các dự án đủ điều kiện để vay vốn khiến các ngân hàng không thể tìm thấy đối tượng để giải ngân, dù nguồn vốn đã sẵn sàng. Đây là vấn đề mang tính cấu trúc, đòi hỏi sự phối hợp đồng bộ giữa chính sách tín dụng và chiến lược phát triển dự án nhà ở xã hội.

Kết luận

Gói tín dụng ưu đãi 30.000 tỉ đồng mới mang lại kỳ vọng lớn trong việc khắc phục những hạn chế của chương trình 120.000 tỉ đồng. Với nguồn vốn từ ngân sách và cơ chế giải ngân qua Ngân hàng Chính sách Xã hội, gói vay này có khả năng cung cấp lãi suất thấp hơn và ổn định hơn, từ đó khuyến khích người dân tham gia. Đồng thời, việc mở rộng đối tượng hỗ trợ sang cải tạo và sửa chữa nhà ở cũng là một bước đi thiết thực, đáp ứng nhu cầu thực tế của nhiều hộ gia đình.

Tuy nhiên, để đảm bảo thành công, gói tín dụng mới cần được triển khai song song với các giải pháp tăng cường nguồn cung nhà ở xã hội. Nếu không giải quyết được vấn đề khan hiếm dự án, cả hai chương trình tín dụng đều có nguy cơ rơi vào tình trạng “có tiền mà không có chỗ để tiêu”. Đây là bài học quan trọng từ chương trình 120.000 tỉ đồng, đòi hỏi Chính phủ và các cơ quan liên quan phải có sự phối hợp chặt chẽ hơn trong thời gian tới.