Bộ Xây dựng Việt Nam vừa đưa ra đề xuất mới, yêu cầu tổ chức và cá nhân cung cấp thông tin chi tiết về sở hữu nhà ở và bất động sản từ năm 2026. Đề xuất này nằm trong dự thảo Nghị định về xây dựng và quản lý cơ sở dữ liệu quốc gia về nhà ở và thị trường bất động sản, nhằm minh bạch hóa thông tin, điều tiết thị trường và đáp ứng nhu cầu xã hội.
Dưới đây là thông tin chi tiết về quy định mới, lộ trình triển khai và ý nghĩa của nó.
Nội dung chính của đề xuất
Theo dự thảo Nghị định, từ năm 2026, tất cả tổ chức và cá nhân (bao gồm cả người Việt Nam và người nước ngoài) sẽ phải cung cấp thông tin về nhà ở và bất động sản mà họ sở hữu để tích hợp vào Hệ thống thông tin quốc gia về nhà ở và thị trường bất động sản. Các thông tin cần cung cấp bao gồm:
Nội Dung Đề Xuất
Thông tin nhận diện: Họ tên, số định danh cá nhân hoặc tổ chức, giấy tờ pháp lý liên quan.
Thông tin về nhà ở:
- Loại hình nhà ở (nhà riêng lẻ, chung cư, biệt thự, v.v.).
- Địa chỉ, diện tích, số lượng.
- Thời hạn và hình thức sở hữu (sở hữu lâu dài, sở hữu có thời hạn, thuê, v.v.).
- Tình trạng pháp lý của bất động sản (đã có sổ đỏ, sổ hồng, đang thế chấp, v.v.).
Thông tin về thụ hưởng chính sách nhà ở:
- Đối tượng thụ hưởng (người nghèo, cận nghèo, người có công, nhà ở xã hội, v.v.).
- Loại hình thụ hưởng (mua, thuê, thuê mua).
- Số lượng và thời gian thụ hưởng.
- Thông tin về dự án nhà ở xã hội mà cá nhân đăng ký.
Nhà ở thuộc tài sản công:
- Số lượng tài sản, diện tích, mục đích sử dụng.
- Tình trạng quản lý và đơn vị được giao quản lý.
Dự thảo cũng yêu cầu mã hóa bất động sản bằng cách gắn mã số duy nhất cho mỗi dự án bất động sản. Mã số này sẽ được cấp tự động bởi cơ quan chuyên môn cấp tỉnh ngay khi dự án được phê duyệt hoặc chấp thuận. Mã số bao gồm các thông tin như:
- Chủ đầu tư, vị trí, quy mô, tổng vốn đầu tư.
- Thời hạn hoạt động, tiến độ thực hiện.
- Các văn bản pháp lý liên quan (quy hoạch chi tiết, giấy phép xây dựng, chấp thuận đầu tư, v.v.).
Mục tiêu của quy định
Bộ Xây dựng cho biết, quy định này nhằm nâng cao chất lượng dữ liệu về nhà ở và bất động sản, từ đó:
- Minh bạch hóa thị trường: Giúp cơ quan quản lý nắm rõ tình hình sở hữu, giao dịch và sử dụng bất động sản.
- Điều tiết thị trường: Hỗ trợ xây dựng các chính sách phù hợp, tránh tình trạng đầu cơ hoặc bỏ hoang bất động sản.
- Đáp ứng nhu cầu xã hội: Đảm bảo quyền lợi của các đối tượng thụ hưởng chính sách nhà ở (nhà ở xã hội, nhà tái định cư, nhà ở cho lực lượng vũ trang, v.v.).
- Số hóa dữ liệu: Tích hợp thông tin vào hệ thống quốc gia, tạo cơ sở dữ liệu thống nhất và liên thông từ trung ương đến địa phương.
Lộ trình thực hiện
Bộ Xây dựng đã đề xuất lộ trình triển khai cụ thể như sau:
Quý IV/2025:
- Triển khai thí điểm tại 5 thành phố lớn: Hà Nội, TP.HCM, Hải Phòng, Đà Nẵng và Cần Thơ.
- Chuẩn bị cơ sở hạ tầng, công nghệ và hệ thống phần mềm dùng chung.
Quý I – Quý II/2026:
- Triển khai kỹ thuật, cập nhật và đồng bộ dữ liệu vào Hệ thống thông tin quốc gia.
- Thu thập, lưu trữ thông tin từ tổ chức và cá nhân, đảm bảo tính kịp thời và bảo mật.
Quý III/2026: Vận hành thử nghiệm hệ thống trong phạm vi nội bộ.
Quý IV/2026: Chính thức vận hành Hệ thống thông tin quốc gia về nhà ở và thị trường bất động sản.
Từ 2027 trở đi: Đánh giá định kỳ, hoàn thiện và duy trì hệ thống.
Phạm vi áp dụng
Quy định này áp dụng cho nhiều loại hình bất động sản, bao gồm:
- Nhà ở thương mại, nhà ở xã hội.
- Nhà lưu trú công nhân trong khu công nghiệp.
- Nhà ở công vụ, nhà tái định cư.
- Nhà ở cho lực lượng vũ trang.
- Nhà ở cho thuê do hộ gia đình hoặc doanh nghiệp đầu tư.
- Nhà ở bán hoặc cho thuê cho tổ chức, cá nhân nước ngoài.
Trách nhiệm của các bên và tình hình hiện tại
Bộ Xây dựng:
- Đầu tư, nâng cấp hoặc thuê dịch vụ hạ tầng kỹ thuật để kết nối dữ liệu với các địa phương và đơn vị liên quan.
- Xây dựng kế hoạch và quản lý nguồn vốn cho việc điều tra, thu thập dữ liệu.
Bộ Nông nghiệp và Môi trường: Phối hợp chia sẻ dữ liệu từ cơ sở dữ liệu quốc gia về đất đai.
UBND các tỉnh, thành phố: Ban hành quy chế phối hợp, chia sẻ và cung cấp thông tin về nhà ở và bất động sản trên địa bàn.
Tổ chức và cá nhân:
- Có trách nhiệm cung cấp đầy đủ, chính xác và đúng hạn thông tin về nhà ở và bất động sản sở hữu.
- Khi hệ thống phần mềm hoàn thiện, người dân sẽ cung cấp thông tin trực tuyến.
Hiện nay, Nghị định 94 về cơ sở dữ liệu nhà ở và thị trường bất động sản chưa quy định chi tiết về thông tin sở hữu nhà ở của tổ chức, cá nhân. Tuy nhiên, Luật Đất đai hiện hành đã đặt nền móng cho việc số hóa và liên thông dữ liệu quốc gia. Các quy định liên quan yêu cầu:
- Xây dựng hệ thống thông tin quốc gia về đất đai tập trung, thống nhất, đa mục tiêu.
- Số hóa hồ sơ địa chính, bao gồm thông tin chi tiết về từng thửa đất.
- Gắn mã định danh cho từng thửa đất, dựa trên vị trí và hệ tọa độ quốc tế.
Cục Quản lý đất đai (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cũng đã hướng dẫn các địa phương chỉnh lý dữ liệu đất đai, gắn mã định danh thửa đất theo quy trình 4 bước: xác định điểm đặc trưng, chuyển đổi tọa độ, mã hóa vị trí và cập nhật dữ liệu không gian.
Ý nghĩa và tầm quan trọng
Việc yêu cầu cung cấp thông tin sở hữu nhà đất từ năm 2026 là một bước tiến quan trọng trong việc hiện đại hóa quản lý bất động sản tại Việt Nam. Dự thảo không chỉ giúp cơ quan nhà nước quản lý hiệu quả hơn mà còn:
- Tăng cường minh bạch: Ngăn chặn các hành vi đầu cơ, thao túng thị trường.
- Hỗ trợ chính sách nhà ở: Đảm bảo các đối tượng thụ hưởng (như người nghèo, người có công) được tiếp cận chính sách một cách công bằng.
- Thúc đẩy số hóa: Góp phần xây dựng nền kinh tế số, kết nối dữ liệu liên ngành và liên vùng.
Kết luận
Đề xuất của Bộ Xây dựng về việc yêu cầu cung cấp thông tin sở hữu nhà đất từ năm 2026 đánh dấu một bước ngoặt trong quản lý bất động sản tại Việt Nam.
Với lộ trình triển khai rõ ràng và sự phối hợp giữa các bộ, ngành, địa phương, hệ thống thông tin quốc gia về nhà ở và bất động sản hứa hẹn sẽ mang lại nhiều lợi ích thiết thực, từ minh bạch thị trường đến hỗ trợ chính sách xã hội. Người dân và tổ chức cần chuẩn bị để tuân thủ quy định mới, đồng thời tận dụng nền tảng trực tuyến để cung cấp thông tin một cách thuận tiện.
